Wetenschappelijke inzichten, een luchtige sfeer, humor en de mogelijkheid om veel vragen te stellen: de MeetPerCo van 7 oktober in Beveren maakte gebruik van de vertrouwde ingrediënten die bij eerdere edities al in de smaak vielen. Deze keer konden de deelnemers proeven van de diepgaande masterclass Science@work, het nieuwe vlaggenschip van de PerCo-academie. Nooit eerder bundelden we zoveel informatie uit diverse wetenschapstakken tot één coherent, vernieuwend en - wat had je gedacht? - onderbouwd geheel.
Who you gonna call? Charles Darwin!
Als je het eender welke PerCo-consulent vraagt, is wetenschappelijk onderbouwd werken de meest ethische en logische keuze voor leidinggevenden en hr-medewerkers. Dat hebben we eerder al uitvoerig beargumenteerd. Maar waar vind je de juiste kennis en hoe scheid je kaf van koren, onzin van onderbouwd?
Misschien zou je een PerCo-noodnummer op zak willen hebben, zodat een van onze consulenten steevast binnen de tien minuten in de boardroom verschijnt, compleet met ghostbusters-outfit, om je te helpen bij het nemen van precaire beslissingen? Maar zou het niet nog veel handiger zijn als je zelf de klopgeesten te lijf kan gaan, dat conflict ontzenuwen of begrijpen waarom je personeel loopt te mopperen? Dat je leert om in no time te doorgronden of een methode of theorie hout snijdt?
Wel, dat is exact het doel van de masterclass Science@work: zorgen dat jij zelf over de nodige kennis en inzichten beschikt om complexe vraagstukken binnen je organisatie op te lossen. We gaan voorbij de oppervlakkigheid, op zoek naar de onderliggende redenen, de fundamenten van ons menselijk (wan)gedrag. Darwin is daarbij nooit ver weg.
De smurfendresscode
We zijn op het werk even rationaal als daarbuiten… En dat is helemaal niet zo rationeel als we graag willen geloven. We laten ons drijven door natuurlijke mechanismen, die al honderdduizenden jaren in het menselijk brein ingebakken zitten en in die tijd nauwelijks of niet veranderden. Hoe kunnen we dit beter aantonen dan met een compleet van de pot gerukt voorbeeld?
Stel nu dat jij wil dat iedereen voortaan een smurfenpak draagt tijdens de werkuren. Een deel van de medewerkers ziet dit wel zitten (blauw kleedt immers zo mooi af), terwijl anderen het idee ronduit absurd vinden (één zo’n smurfenpak en je wasmachine zit vol… Alsof onze energierekening nog niet hoog genoeg is!). Al snel ontstaan er twee groepen, laten we ze even de lolsmurfen en moppersmurfen noemen. De situatie ontaardt volledig, met roddel, achterdocht, jaloezie en meer van dat gesmurf.
Hoe komt het dat een groep bekwame, intelligente mensen – met of zonder smurfenpak – zich laat verleiden tot gedrag dat we eerder associëren met hongerige peuters die dringend toe zijn aan hun middagdutje, en wat heeft dit in Darwinsnaam te maken met onze menselijke natuur?
Laten we het probleem eens bekijken vanuit de vier invalshoeken die in de masterclass aan bod komen.
Darwin@work: Fred en Wilma Flintstone met een smartphone
Net zoals de bevindingen van Darwin de fundamenten vormen voor de evolutionaire psychologie, legt dit hoofdstuk de basis voor de volledige masterclass. Waarom? Omdat ons gedrag in sterke mate gestuurd wordt door ons evolutionair verleden. Simpel gezegd: onze menselijke natuur bepaalt (deels) wat we doen.
Onze maatschappij en technologie ontwikkelen zich aan een steeds sneller tempo. Onze hersenen evolueren echter veel, veel trager. Onze gedragspatronen dateren nog uit het Pleistoceen en werden gevormd door de uitdagingen die we toen op regelmatige basis tegenkwamen. En da’s niet zo gek. Sinds de homo sapiens rechtop ging lopen, brachten we 99% van onze tijd door als mammoetjagers en bessenplukkers. Ons brein kon zich (nog?) niet aanpassen aan de moderne uitdagingen van onze tijd. Dat weerhoudt onze hersenen er echter niet van om ons gedrag te sturen.
Neem nu onze smurfen. Doordat de helft van het team zich voortaan in blauwwitte outfits hult, zullen er twee groepen ontstaan, die bovendien meteen visueel van elkaar te onderscheiden zijn. Handig, want ook de jager-verzamelaars herkenden elkaar aan hun uiterlijke kenmerken, en bepaalden razendsnel of iemand bij hun clan hoorde. Op dezelfde manier zullen de voor- en tegenstanders van de smurfenoutfit kliekjes vormen. Je hoeft grote smurf niet te zijn om te weten dat dat voor problemen zorgt.
Psychology@work: je brein is je vijand
Dit hoofdstuk kijkt naar het gedrag van mensen binnen organisaties, zowel op individueel als groepsniveau. Je verwerft inzicht in je persoonlijkheid, en verkent manieren om je gedrag bij te sturen. Je leert dat je brein soms je ergste vijand is, en hoe zelfbedrog, denkfouten en valse aannames je in de weg zitten. Daarnaast kijken we hoe je op een meer betrouwbare manier naar ‘de ander’ kan kijken. De Theory of Mind (ToM) leert ons immers dat we ons vaak laten leiden door onze veronderstellingen over wat zich in de leefwereld van de ander afspeelt. Helaas strookt dat vaak niet met de werkelijkheid.
Misschien gaan de moppersmurfen ervan uit dat de lolsmurfen hun kostuum enkel dragen omdat ze hopeloze conformisten zijn, die hun ziel zouden verkopen om toch maar promotie te maken; en zien de lolsmurfen op hun beurt de moppersmurfen als asociale anarchisten die hun gezag willen ondermijnen. Deze interpretatie van het gedrag van de ander zet de onderlinge samenwerking onder druk.
Mensen hebben van nature de neiging om samen te werken, en dat is ook de beste manier om tot duurzame resultaten te komen. Maar als een gezonde groepsdynamiek omslaat in interne competitie en kliekjesdenken – bijvoorbeeld door een kledingvoorschrift – dan ondermijn je de wil tot samenwerken. Voor je het weet, smurfen je medewerkers helemaal niets meer samen.
CriticalThinking@work: er staat een mammoet in de gang
Je hoort het wellicht niet graag, maar kritisch denken is voor niemand een natuurlijke staat van zijn. Aangezien ons brein nog in de ‘oertijd’ leeft, is ons buikgevoel een grillig kompas in moderne situaties. Een presentatie geven voor het voltallig managementteam is dan misschien wel even spannend als een het leiden van een jachtpartij, je aanpak zal (hopelijk) toch enigszins verschillen.
Om kritisch en helder te denken, zijn oefenen en alert blijven onontbeerlijk. In de derde module van de masterclass leer je de tekortkomingen van je hersenen begrijpen en omzeilen. Zo kan je met een feilbaar brein toch onfeilbare beslissingen nemen. En misschien afwegen of dat smurfenkledingvoorschrift echt wel zo’n goed idee was.
Change@work: wij gaan naar Smurfenland
Als je verandering in je organisatie wil, is draagvlak cruciaal. In dit hoofdstuk leer je hoe je verandering kan bekomen en mensen ‘mee’ krijgen. Je leert het veranderingsverhaal op een inspirerende manier brengen en op een goede manier met weerstand omgaan. Voor je het weet, willen je medewerkers dat smurfenpak zélf aantrekken. Omdat ze zelf overtuigd zijn dat Smurfenland een mooie plek is om te werken.
Science@work in een notendop
- 8 cursusdagen, verspreid over een periode van enkele maanden
- 4 delen of hoofdstukken:
- Darwin@work: ons gedrag verklaard vanuit evolutionair standpunt
- Psychology@work: fundamenteel inzicht in individueel en groepsgedrag binnen organisaties
- CriticalThinking@work: van buikgevoel naar wetenschappelijk onderbouwde beslissingen
- Change@work: verandering dankzij draagvlak
- Naar goede gewoonte koppelen we de theorie meteen aan de praktijk en focussen we op toepasbaarheid.
- We gebruiken cases/vraagstukken die de deelnemers zelf aanreiken. Deze komen doorheen de modules terug. Door telkens vanuit een andere invalshoek naar je vraagstelling te kijken, worden de antwoorden glashelder. Bovendien heb je zo ook een betrouwbaar kompas in handen bij andere moeilijke situaties.
- We beloven hierbij dat de voorbeelden en grapjes in de masterclass beter zijn dan die in deze blog. Er is geen dresscode en ook Gargamel mag zich inschrijven. Zolang hij zijn kat maar niet stuurt.
Meer weten over of meteen inschrijven voor de masterclass Science@work? Dat kan hier.